Operacje ślinianek – patologie
Diagnostyka patologii ślinianek
Ważnym elementem badania ślinianek – poza wywiadem oraz oglądaniem miejsc umiejscowienia gruczołów i ich ujść – jest badanie palpacyjne, czyli obmacywanie, najlepiej wykonywane oburęcznie. W jego trakcie można wyczuć guzy niewidoczne gołym okiem, lub też kamienie w przewodach wyprowadzających ślinianek. Wybadane palpacyjnie zmiany można uwidocznić podczas badania ultrasonograficznego. Jest ono również pomocne w lokalizacji zmiany podczas biopsji cienkoigłowej. Dzięki biopsji (czyli pobraniu materiału do badania poprzez aspirację tkanki igłą i strzykawką) tkanek z patologicznie zmienionego miejsca możemy zorientować się, z jakim rodzajem choroby mamy do czynienia u danego pacjenta. Wszystkie te badania pozwalają podjąć decyzję, czy w danym przypadku są konieczne operacje ślinianek.
Leczenie operacyjne ślinianek jest leczeniem precyzyjnym. Polega na usuwaniu części lub całego gruczołu ślinianki, w której znajduje się guz mając pod kontrolą w trakcie całej operacji pień i gałązki nerwu twarzowego, dzięki któremu możemy poruszać mięśniami twarzy. Chirurgia ta wymaga zarówno fachowej wiedzy, doświadczenia, cierpliwości, jak i specjalistycznego sprzętu takiego jak monitor nerwu twarzowego czy mikroskop.
Choroby ślinianek nie są częstą patologią, lecz zawsze budzą silny i uzasadniony niepokój u pacjentów. Ich stały ból najczęściej jest konsekwencją stanów zapalnych. Z kolei ból okresowy wiąże się z jedzeniem. Nagle pojawiający się obrzęk wynika najczęściej z niedrożności przewodów wyprowadzających ślinę. Mogą również występować niebolesne twory guzowate zlokalizowane w gruczołach ślinowych, które najczęściej mają charakter nowotworowy. W takich sytuacjach są zalecane operacje ślinianek.
Uzupełnieniem omawianej diagnostyki są badania obrazowe takie jak tomografia komputerowa, a przede wszystkim rezonans magnetyczny. Wykonuje się je głównie w przypadku zmian guzowatych ślinianek, najczęściej podczas przygotowywania pacjenta do zabiegu operacji ślinianek.
Patologie nosa i zatok
Zaburzenia funkcji nosa i zatok stanowią częstą skargę pacjentów zgłaszających się do laryngologa. Aby ocenić funkcję obu tych narządów posługujemy się następującymi badaniami:
- Badanie nosa i zatok rozpoczynamy podobnie jak w innych patologiach od wywiadu. Najczęstszymi dolegliwościami związanymi z patologią nosa i zatok są niedrożność nosa zaburzenia węchu, katary, bóle głowy. Pytamy pacjenta o początek dolegliwości ewentualne mechanizmy ich wywoływania oraz o dotychczasowe metody leczenia.
- Badanie rozpoczynamy od rynoskopii, czyli oglądania jam nosa - można jej dokonywać gołym okiem lub też wspomagać się mikroskopem lub endoskopem. Użycie endoskopu czyni to badanie dokładniejszym pozwalając ocenić poszczególne elementy jam nosa od jego przedniej części do tylnej znajdującej się w nosogardle.
- Oceny drożności nosa dokonujemy wykonując badanie rynomanometryczne. U pacjenta oddychającego przez maskę aparatu pomiarowego mierzone jest ciśnienie w jamach nosa. Wartości te są odnoszone do wartości normatywnych pozwalając ocenić stopień niedrożności. Badanie to wykonuje się przed i po obkurczeniu błony śluzowej nosa. Dzięki temu lekarz może zorientować się, czy problem z drożnością nosa wynika ze zmian obrzękowych powodowanych, np. alergią czy stanem zapalnym, czy też ze zmian anatomicznych takich jak skrzywiona przegroda nosa czy przerośnięte małżowiny nosowe. Jeszcze inne zastosowanie ma rynomanometria w rękach alergologów. Ci specjaliści wykonują badania drożności nosa po ekspozycji nosa na różnego rodzaju alergeny sprawdzając, na które z tych alergenów pacjent reaguje obrzękiem a na które nie.
- W celu oceny zatok poza wyżej wymienionymi najczęściej niezbędne jest wykonanie Tomografii Komputerowej. Dzięki temu badaniu dowiadujemy się jak zaawansowane są zmiany w poszczególnych zatokach (obecność polipów torbieli czy też płynu) oraz czy drożne są ujścia zatok – kluczowe miejsce dla prawidłowego ich funkcjonowania.
- Badanie zatok i jam nosa uzupełnia się wykonując wymazy z nosa oraz jakościowe badania węchu.
Leczenie patologii zatok polega w pierwszej kolejności na stosowaniu leków, których zadaniem jest udrożnienie ujść zatok co ma przywrócić zdolność zatok do samooczyszczania się. W przypadkach gdy to leczenie zawodzi wykonuje się minimalnie inwazyjne zabiegi endoskopowe w trakcie których udrażnia się nos, udrażnia się ujścia zatok oraz usuwa z ich światła polipowate zmiany patologiczne.
Chirurgia endoskopowa zatok wymaga od lekarza operującego dobrej orientacji anatomicznej w skomplikowanym polu operacyjnym, które otoczone jest przez tak ważne struktury jak mózg, oko, nerw wzrokowy, tętnica szyjna wewnętrzna czy drogi łzowe. Skuteczna chirurgia tego typu wymaga więc również dużego doświadczenia wynikającego z przeprowadzenia wielu takich zabiegów. Nieodzownym elementem sukcesu tych operacji jest doskonała współpraca z anestezjologiem, który potrafi zapewnić w trakcie zabiegu bezkrwawe pole operacyjne.