Zaburzenia mowy i głosu
Krtań znajduje się na szyi w górnym odcinku drogi oddechowej. Jest puszką zbudowaną z kilku chrząstek, do której przyczepionych jest grupa mięśni odpowiadających za fizjologiczną rolę tego narządu.
Funkcje krtani
- Poprzez zamykanie w odpowiednim momencie głośni , fałdów przedsionkowych oraz nagłośni krtań chroni dolne drogi oddechowe przed wnikaniem do nich ciał obcych np. kęsów pokarmu, czy wypijanych płynów. Upośledzenie tej funkcji krtani powoduje zachłystywanie się z wszystkimi tego zaburzenia konsekwencjami (np. zapalenia płuc czy nawet ostra niedrożność dróg oddechowych)
- Wyżej wymienione zamknięcie wszystkich pięter krtani przy silnej akcji skurczowej przepony powoduje wytworzenie wysokiego ciśnienia powietrza w klatce piersiowej , wówczas nagłe otwarcie zwieraczy krtani tworzy silny strumień powietrza wykorzystywany przez nas do kaszlu czy kichania które to odruchy oczyszczają górne i dolne drogi oddechowe. Brak tego typu czynności upośledza te funkcje.
- Najbardziej spektakularną funkcją krtani jest tworzenie głosu, odbywa się to dzięki funkcji wielu mięśni napinających, zwierających i rozluźniających fałdy głosowe (nazywane również potocznie strunami głosowymi).
- Wreszcie krtań jako część drogi oddechowej reguluje pracą swoich mięśni ilość przepływającego przez nią powietrza zmierzającego do i z płuc. Wszelkiego rodzaju patologie krtani np. guzy czy stany zapalne zmniejszające jej światło mogą doprowadzać do groźnych dla życia duszności.
Diagnostyka krtani zasadza się na ocenie wyżej wymienionych funkcji. W procesie diagnostycznym uczestniczy czynnie zarówno lekarz jak i pacjent. Proces ten składa się z następujących elementów:
- Wywiad dotyczący problemów z krtanią, ogólnego stanu zdrowia oraz przyjmowanych leków
- Ocena subiektywna swoich problemów z głosem dokonywana przez pacjenta – wykorzystuje się do niej różnego rodzaju kwestionariusze w naszym gabinecie jest to Voice Handicape Index (VHI) tłum. Kwestionariusz Dysfunkcji Głosowej.
- Ocena subiektywna głosu pacjenta dokonywana przez lekarza – wykorzystywana jest do tego celu tzw. skala GRBAS wg. której lekarz ocenia głos pacjenta (chrypkę, szorstkość głosu , jego chuchający charakter, słabość głosu i jego napięcie)
- Wziernikowanie krtani lusterkiem krtaniowym (opalanie lusterka krtaniowego przed badaniem służy jego odparowaniu, a nie dezynfekcji)
- Wziernikowanie krtani Videostroboskopem umożliwia zarejestrowanie obrazu krtani co pozwala na dokładną analizę zarówno budowy jak i funkcji wszystkich elementów anatomicznych krtani. Użycie światła stroboskopowego umożliwia prześledzenie ruchomości poszczególnych elementów fałdu głosowego pozwalając na wykrywanie nawet najmniejszych zmian patologicznych.
- Wziernikowanie krtani przy pomocy fiberoskopu (czyli endoskopu giętkiego) wprowadzanego przez nos umożliwia badanie krtani podczas mówienia, czy śpiewu, metoda szczególnie przydatna do oceny głosu profesjonalnego (nauczycieli i śpiewaków)
- Przy pomocy analizy akustycznej głosu dokonywany jest pomiar częstotliwości, amplitudy oraz wartości harmonicznych i nieharmonicznych głosu. Dzięki analizie akustycznej głosu można przeanalizować w sposób precyzyjny wręcz matematyczny jakość tworzonego głosu.
Leczenie chorób krtani polega na eliminacji czynników uszkadzających takich jak dym papierosowy czy nadmierny wysiłek głosowy, na rehabilitacji logopedycznej polegającej na przeprowadzaniu ćwiczeń oddechowych, fonacyjnych, uczynniających rezonatory nasady oraz relaksujących mięśnie szyi. W określonych przypadkach przeprowadzamy leczenie chirurgiczne polegające na usuwaniu patologicznych zmian z krtani (polipy lub torbiele fałdów głosowych, zmiany rozrostowe). Zabiegi te wykonywane są w znieczuleniu ogólnym przy użyciu mikroskopu.